Элӗк тӑрӑхӗнчи Татмӑш ялӗнче пурӑнакан Владислав Дубинин тӑванӗсене вунӑ сыпӑк таран тӗпченӗ. «Ҫак сӑваплӑ ӗҫе пуҫӑниччен вӑл тӑван ялӗн историне тишкернӗ», – пӗлтернӗ «Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗ.
2014-мӗш ҫулта ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ ҫав тӑрӑхри паллӑ таврапӗлӳҫӗ Александр Ананьев хӑй вӑхӑтӗнче кӗнеке кӑларма ӗмӗтленнӗ. Ял ҫинчен чылай материал тупнӑ, вун-вун статья ҫырнӑ. Унӑн аслӑ хӗрӗ Татьяна Евдокимова ашшӗ ӗҫне Владислав Дубининпа малалла тӑснӑ.
Владислав хӑйӗн несӗлӗсемпе те кӑсӑкланма тытӑннӑ. Вӗсен ҫемйине Чукмар тесе чӗннӗ-мӗн.
«Чукмар ратнинчен тухнӑскерем Китайра ҫеҫ мар, Норвеги, Америка ҫӗршывӗсенче те пурӑнаҫҫӗ. Ҫапла майпа "Чукмары из Татмыш" кӗнеке кун ҫути курнӑ – тӑванӗсене 10 сыпӑк таранах тӗпченӗ унта автор. Дубининсем, Дубиковсем, Дубинскисем, Дубровскисем тата Константиновсем – пурте Чукмарсем иккен», — хыпарланӑ Вероника Павловӑпа Димитрий Макаров хатӗрленӗ сюжетра.
Элӗк округӗнчи Чулкаҫ ялӗнче пурӑнакан ветерана Андрей Аркадьева килӗ умне пырса Ҫӗнтерӳпе саламланӑ, концерт лартса панӑ. Патшалӑх автоинспекцийӗн ӗҫченӗсем Ҫӗнтерӳ ялавӗн копине, 30 метр тӑршшӗскере, ветеран патне илсе ҫитернӗ.
«Священная война» юрӑ шӑраннӑ май инспекторсем ялава сарса хунӑ, Андрей Аркадьевича тата унӑн мӑшӑрне Нонна Семеновнӑна ҫапла каланӑ: «Равнение на середину!» Ветеран вӑрҫӑ вӑхӑтне аса илнӗ, Новороссийск патӗнче аманни ҫинчен каласа панӑ.
Ҫанталӑк ҫумӑрлӑ тӑрсан та пултарулӑх коллективӗ ватӑсене патриотлӑх юррисемпе савӑнтарнӑ. Куракансем ял ҫыннисем пулнӑ.
Ҫӗнтерӳ кунне халалласа Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Нам жить и помнить!» (чӑв. Пирӗн пурӑнмалла тата асра тытмалла) гала-концерт пулнӑ. Ӑна халӑх пултарулӑхӗн «Ҫӗнтерӳ салючӗ» республикӑри фестиваль-конкурсне йӗркеленӗ май ирттернӗ.
Гран-прие Элӗк муниципаллӑ окургӗ тивӗҫнӗ, 1-мӗш степеньлӗ лауреат ятне — Етӗрне округӗ, 2-мӗш степеньлине – Канаш, Куславкка округӗсемпе Ҫӗмӗрле хули, 3-мӗш степеньлине – Красноармейски округӗпе Шупашкар хули.
1-мӗш степеньлӗ дипломпа Муркаш муниципаллӑ округне чысланӑ, 2-мӗш степеньлипе – Комсомольски, Ҫӗмӗрле округӗсене тата Канаш хулине, 3-мӗш степеньлипе – Шӑмӑршӑ тата Патӑрьел округӗсене.
Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 23 сехет ҫурӑра Элӗк муниципаллӑ округӗнче «Никольски - Етӗрне - Нурӑс» ҫул ҫинче мотоцикл аварие лекнӗ.
19 ҫулти каччӑ «Ирбис» мотоциклпа пынӑ чухне руле итлеттереймен - кювета чӑмнӑ та ҫаврӑнса ӳкнӗ. Унӑн права та пулман. Вӑл пӗччен пулман. Икӗ пассажир, 2009 тата 2010 ҫулсенче ҫуралнӑ хӗрсем, аманнӑ. Вӗсене пульницӑна илсе кайнӑ. Пӗрне киле янӑ. Водителе те пульницӑна вырттарнӑ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, республикӑра икӗ вырӑнта типӗ курӑк ҫуннӑ: Шупашкар округӗнчи Шӑмӑш ялӗнче тата Элӗк округӗнчи Чартакра. Пӗтӗмпе 1,7 гектар лаптӑк ҫинчи типӗ курӑк ҫунса кайнӑ.
Ҫав кунах Муркаш округӗнчи Кармӑш ялӗнчи пӗр хуҫалӑхра ҫӳп-ҫап ҫунтарнӑ чухне пушар тухнӑ. Ҫулӑм хуралтӑ таврашӗсене тӗп тунӑ.
Аса илтерер: ӗнертенпе Чӑваш Енре пушарпа кӗрешмелли ятарлӑ режим вӑя кӗнӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑрманта кӑвайт чӗртме, шашлӑк ӑшалама, ял хуҫалӑх пӗлтерӗшлӗ уйсем ҫывӑхӗнче типӗ курӑк ҫунтарма юрамасть.
ЧР культура министрӗ Йӗпреҫ, Муркаш, Вӑрмар, Етӗрне тата Тӑвай округӗсен пуҫлӑхӗсене автоклуб уҫҫисене панӑ. Аякри пӗчӗк ялсенче клуб ҫук. Ҫур ҫулта автоклубпа 30 пин ытла ҫын усӑ курнӑ.
Республикӑра унашкал темиҫе клуб туянма палӑртнӑ.
Пӗлтӗр 3 автоклуб туяннӑ. Вӗсене Ҫӗрпӳ, Элӗк тата Ҫӗмӗрле округӗсене ӑсатнӑ.
Элӗк муниципаллӑ округӗнче пурӑнакан пӗр хӗрарӑм кӗвӗҫнипе тепӗр хӗрарӑмӑн сутана шӑммине хуҫса янӑ.
Пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Мӑн Этмен ялӗнчи 60 ҫулти хӗрарӑм хӑйӗн пахчинче пӗр ялта пурӑнакан хӗрарӑмпа вӑрҫма тапранса кайнӑ. Вӑл ӑна икӗ хутран кая мар урапа тапнӑ. Икӗ хӗрарӑм хушшинчи ӑнланмалӑх кӗвӗҫӳпе ҫыхӑннӑ иккен. 60 ҫулти кӗвӗҫ хӗрарӑм кайран йывӑҫ патак ярса илсе икӗ хутран кая мар ҫапнӑ. Шар курнин сутана шӑмми хуҫӑлнӑ.
Пӑтӑрмах пуҫиле ӗҫ пуҫарнипе вӗҫленнӗ. Судра хӗрарӑм хӗненине йышӑнман, вӑл хӑй ӳкрӗ тесе суйнӑ.
Ҫапӑҫакан хӗрарӑма суд тӗрмене хупса хумасӑр 1 ҫул та 6 уйӑхлӑха ирӗкрен хӑтарма йышӑннӑ, сӑнав вӑхӑтне ҫулталӑклӑха палӑртнӑ.
Чӑваш Енри паллӑ ҫыравҫӑ, Чӑваш АССР тата Раҫҫей Федерацийӗн культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Аркадий Лукин ҫуралнӑранпа паян, пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, 90 ҫул ҫитет. Ҫавна май Элӗкри тӗп вулавӑшра «Аркадий Лукин – чӑваш поэчӗ» поэзи сехечӗ иртнӗ. Аркадий Лукинӑн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе библиотека ӗҫченӗсем паллаштарнӑ. Уяв каҫӗнче ентешӗн сӑввисемпе чӑваш композиторӗсем хайланӑ юрӑсем те янӑранӑ.
Аркадий Лукин Элӗк районӗнчи Лутра Пакӑш ялӗнче 1934 ҫулхи пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Шкул пӗтерсен район хаҫатӗнче ӗҫленӗ. Тӗп комсомол шкулӗнче журналистика курсӗнче тата СССР Писательсен союзӗн Аслӑ литература курсӗнче вӗреннӗ. Унтан Чӑваш кӗнеке издательствинче консультантра тата аслӑ редакторта, «Тӑван Атӑл» тата «Ялав» журналсенче ӗҫленӗ.
Пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи тӗп вулавӑшра вулакансем чӑваш ҫыравҫисемпе тӗл пулнӑ. Мероприятие Чӑваш Енӗн наци библиотеки тата Чӑваш Енри профессионал писательсен союзӗ йӗркеленӗ. Тӗлпулӑва Элӗкри И.Я. Яковлев ячӗллӗ вӑтам шкулта вӗренекенсене, кӗнеке вулама юратакан ытти ҫынна йыхравланӑ.
Вулакансемпе тӗл пулма чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат; Людмила Сачкова писатель, публицист, драматург; Лидия Сарине писатель, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ; Раиса Воробъева писатель, педагог пырса ҫитнӗ.
Хӑнасене кӗтсе илме хатӗрленсе вулавӑшра чӑваш писателӗсен ҫӗнӗ кӗнекисемпе паллаштаракан «Ҫӗнӗ кӗнеке – ҫӗнӗ тӗнче» курав хатӗрленӗ.
Геннадий Исаков орнитолог-ӑсчах пӗлтернӗ тӑрӑх, юлашки 5 ҫулта республикӑра кураксем сахалланнӑ. Шупашкартан 8 ҫухрӑм радиусра вӗсен колонине тупма та ҫук иккен.
«5 ҫулта Чӑваш Енре 102 ял-салара кураксен 132 колонийӗ ҫухалнӑ», - ҫапла пӗлтерет орнитолог. 2019 ҫулта ӑсчахсем 474 ялта кураксен 546 кӗтӗвӗ пулнине палӑртнӑ. Кӑҫал ку хисеп 414 таран ҫитнӗ, кураксен кӗтӗвне 372 ялта асӑрханӑ. Кураксем ытларах Етӗрне, Элӗк, Шупашкар округӗсенче ҫухалнӑ. Ытларахӑшӗ – пӗчӗк кӗтӳсем. Чи пысӑк ҫухалнӑ кӗтӳ Йӗпреҫ оругӗнчи Ҫӗрӗклӗ ялӗнче пулнӑ. Унта 125 йӑва пӗтнӗ.
+19.3 °C